Uwagi dotyczące poprawy sytuacji osób starszych, zgłoszone na konferencji przedstawicieli organizacji senioralnych województwa warmińsko-mazurskiego w dniu 20 września 2024r. w Olsztynie. Konferencja zorganizowana była przez Delegaturę Warmińsko-Mazurską OPS, z udziałem Przewodniczącego Prezydium OPS – pana Zbigniewa Tomczaka.
- Wsparcie finansowe organizacji senioralnych, w tym uniwersytetów trzeciego wieku, szczególnie tym małych, funkcjonujących w niewielkich miejscowościach.
Rola uniwersytetów trzeciego wieku w integrowaniu środowisk senioralnych i przedłużaniu aktywności społecznej osób starszych jest nie do przecenienia. O ile duże uniwersytety funkcjonujące w dużych miastach jakoś sobie radzą, to te działające w mniejszych ośrodkach wymagają wsparcia. W 2021r opracowano poselski projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wsparcia idei UTW. Zakładał on prowadzenie UTW w ramach powiatów z zabezpieczeniem finansowym ich funkcjonowania – projekt był w I czytaniu, lecz w lutym 2022r został wycofany.
- Wydanie w formie papierowej i rozprowadzenie wśród gospodarstw domowych poradnika na temat postępowania w razie zagrożeń wojennych.
Z publikowanych wypowiedzi wielu wysokich rangą polskich wojskowych, w tym Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego – gen. Kukuły wynika wprost, że konflikt zbrojny z Rosją jest wysoce prawdopodobny. Tymczasem w Polsce nie ma jeszcze ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej oraz infrastruktury do tego, by bronić ludność cywilną w czasie zagrożenia.
Według danych Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie miasto (ponad 160 tys. mieszkańców) posiada tylko 40 schronów dla ludności (dla 3395 osób) i 22 schrony w zakładach pracy (dla 3026 osób). W Szwecji rząd skierował pod koniec listopada tego roku do ponad 5 mln gospodarstw domowych zaktualizowany poradnik, który ma przygotować mieszkańców tego kraju na wypadek wojny. Wydana i rozprowadzona już w 2018r broszura została wzbogacona o wnioski z wydarzeń z Ukrainy. W broszurze wydanej również w formie cyfrowej i w wielu językach, również w polskim, są zalecenia dot. ewakuacji, spis potrzebnych rzeczy, które pozwolą przetrwać przez tydzień w przypadku nagłego zagrożenia lub wojny, informacje na temat samoobrony, obrony psychologicznej, bezpieczeństwa cyfrowego, ochrony przed nalotami. Na początku kwietnia 2022r Rządowe Centrum Bezpieczeństwa opublikowało elektroniczną wersję Poradnika „Bądź gotowy”: – poradnik na czas kryzysu i wojny. Dokument ten nie jest powszechnie znany. Nie zawiera on też wniosków z wydarzeń w Ukrainie. Dotychczas nie wydano poradnika w formie papierowej.
- Postulat nowelizacji ustawy z dnia 25 października 1996r o waloryzacji rent i emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.
Przeciętna wysokość emerytury w Polsce jest znacznie niższa od przeciętnej emerytury w UE. Z roku na rok pogłębia się różnica pomiędzy przeciętnym wynagrodzeniem w Polsce a przeciętna emeryturą. W 2015r przeciętne wynagrodzenie stanowiło 186% przeciętnej emerytury a w 2024r (dane za II kwartał) już 229%, czyli różnica ta zwiększyła się o 43%.
Obecnie emerytury i renty waloryzowane są raz w roku- na początku marca. Wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Jak z tego wynika zasady waloryzacji zakładają realne pogłębianie się różnicy między przeciętną emeryturą a przeciętnym wynagrodzeniem. Wydaje się, że co kilka lat powinno się korygować tę różnicę, aby nie narażać emerytów i rencistów na stopniowe pogarszanie się ich poziomu życia.Waloryzacja na powyższych zasadach to za mało. Rząd powinien dążyć do tego, aby realna wartość emerytur tak znacznie nie spadała.
- Postulat nowelizacji ustawy z dnia 6 marca 2018r Prawo przedsiębiorców.
Konieczne jest podejmowanie działań zmierzających do umożliwienia kontynuowania zatrudnienia przez seniorów i ułatwienia prowadzenia przez nich działalności gospodarczej. Wielu seniorów (z różnych powodów) chciałoby przedłużyć swoją aktywność zawodową. Problemy demograficzne kraju i brak rąk do pracy powinny skłonić rządzących do zainteresowania się tym problemem.
- Zwiększenie finansowania zdalnych usług na rzecz seniorów (teleopieki) w miejscu ich zamieszkania.
Zadania, które wspierają samodzielność i niezależność seniorów realizowane są przez samorządy, jednakże wymagają one wsparcia finansowego Państwa. Wykorzystując nowe technologie, zwiększyć można bezpieczeństwo osób starszych i przedłużyć znacznie pobyt tych osób w swoich mieszkaniach. Dzięki możliwości szybkiego reagowania w sytuacjach zagrażających zdrowiu lub życiu zwiększa się niezależność oraz komfort życia seniorów. Ten rodzaj wsparcia sprzyja również deinstytucjonalizacji. Dotychczas skala tego rodzaju wsparcia jest niewystarczająca.
- Wsparcie działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia osób starszych: dostępności do lekarzy specjalistów, skrócenia czasu oczekiwania na wizyty, zabiegi operacyjne oraz w zakresie wsparcia programów profilaktycznych dotyczących tych osób.
- Radio i telewizja publiczna w zakresie realizacji swojej misji, powinny w większym stopniu przedstawiać i nagłaśniać problemy ludzi starszych.
Uwagi te, zgodnie z wcześniejszym uzgodnieniem, przesłano w dniu 29.11.2024r.za pośrednictwem Pełnomocnika Wojewody ds. Seniorów, Mniejszości Narodowych i Etnicznych – pana Piotra Baczewskiego, Ministrze ds. Polityki Senioralnej – pani Marzenie Okła-Drewnowicz.
Opracował: Zenon Glanc
Przewodniczący Warmińsko-Mazurskiej Delegatury OPS
