Dzisiaj, 23 lipca premier Donald Tusk ogłosił oficjalnie zmiany w swoim rządzie. Ich efektem jest m.in. likwidacja ministerstwa ds. seniorów i włączenie go w skład Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Oznacza to, że bezpośrednio za kwestie senioralne odpowiada teraz wiceministra ds. seniorów, którą jest obecnie pani Marzena Okła-Drewnowicz.
Mój punkt widzenia na tę zmianę jest następujący. Połączenie spraw seniorów z obszarami rodziny, pracy i polityki społecznej może sprzyjać bardziej zintegrowanemu podejściu do wyzwań demograficznych i społecznych. Wiele kwestii dotyczących seniorów (np. emerytury, opieka, aktywizacja zawodowa) ściśle wiąże się z polityką społeczną i rynkiem pracy.
Ale brak samodzielnego ministerstwa może obniżyć rangę i widoczność spraw senioralnych w debacie publicznej i procesie decyzyjnym. Pełnoprawne ministerstwo daje zazwyczaj większą siłę przebicia w Radzie Ministrów.
Oczywiście, mniejsza liczba ministerstw może prowadzić do większej efektywności administracyjnej lecz samodzielne ministerstwo ds. seniorów pozwalało na głębszą specjalizację i koncentrację na unikalnych potrzebach tej grupy.
Ważne jest, jak w praktyce będzie wyglądać koordynacja i realizacja polityki senioralnej w ramach nowego, szerszego resortu. Kluczowe będzie zapewnienie odpowiednich ZASOBÓW i ZAANGAŻOWANIA, aby potrzeby seniorów były priorytetem. Ale czy ten skład rządu to gwarantuje? Kiedy mówimy, że "Kluczowe będzie zapewnienie odpowiednich zasobów i zaangażowania, aby potrzeby seniorów były nadal priorytetem" w kontekście włączenia Ministerstwa ds. Seniorów w skład Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, chodzi o następujące aspekty:
1. Zapewnienie odpowiednich zasobów:
Zasoby finansowe: To podstawa. Chodzi o to, aby budżet przeznaczony na politykę senioralną – czy to na programy wsparcia (np. "Senior+", "Bon Senioralny"), opiekę zdrowotną, aktywizację, czy inne inicjatywy – nie został zmniejszony ani rozmyty w większym budżecie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Potrzebne są konkretne, dedykowane środki, które pozwolą na realizację zaplanowanych działań i rozwój nowych.
Zasoby ludzkie (kadry): Ważne jest, aby w nowej strukturze były osoby z odpowiednią wiedzą, doświadczeniem i specjalizacją w zakresie polityki senioralnej. Chodzi o to, by eksperci i urzędnicy, którzy dotychczas zajmowali się wyłącznie sprawami seniorów, nadal mieli możliwość kontynuowania tej pracy, a ich wiedza była wykorzystywana. Przeniesienie kompetencji powinno wiązać się z przeniesieniem odpowiedniej liczby pracowników, aby nie doszło do przeciążenia i spadku efektywności.
Zasoby infrastrukturalne i organizacyjne: Mowa tu o utrzymaniu i rozwijaniu istniejących struktur wsparcia (np. Domy Dziennego Pobytu, Kluby Seniora, Centra Aktywności Seniora), a także o tworzeniu nowych, odpowiadających na zmieniające się potrzeby starzejącego się społeczeństwa. Ważne jest, aby procesy decyzyjne i administracyjne dotyczące seniorów były sprawne i nie uległy spowolnieniu w większej, bardziej złożonej strukturze ministerstwa.
2. Zapewnienie odpowiedniego zaangażowania
Zaangażowanie polityczne na najwyższym szczeblu: Pomimo braku samodzielnego ministerstwa, ważne jest, aby kwestie senioralne były nadal wysoko na agendzie rządu. Oznacza to, że wiceministra ds. seniorów, a także sam minister resortu, powinni aktywnie lobbować na rzecz seniorów, przedstawiać ich potrzeby w Radzie Ministrów i dbać o to, by ich głos był słyszalny i brany pod uwagę przy podejmowaniu kluczowych decyzji.
Ciągłość i rozwój strategii: Polityka senioralna nie powinna być traktowana jako coś statycznego. Zaangażowanie oznacza ciągłe monitorowanie potrzeb seniorów, adaptowanie istniejących programów i tworzenie nowych, w odpowiedzi na zmieniającą się sytuację demograficzną i społeczną. Ważne jest kontynuowanie prac nad długofalowymi strategiami, takimi jak "Polityka społeczna wobec osób starszych 2030".
Współpraca międzyresortowa: Sprawy seniorów są interdyscyplinarne i dotyczą wielu obszarów (zdrowie, praca, kultura, transport, mieszkalnictwo). Zaangażowanie oznacza efektywną współpracę Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z innymi resortami, aby polityka senioralna była spójna i kompleksowa.
Dialog ze środowiskami senioralnymi: Kluczowe jest utrzymanie i wzmocnienie dialogu z organizacjami senioralnymi, Uniwersytetami Trzeciego Wieku, radami seniorów i samymi seniorami. Ich głos i doświadczenie są nieocenione w kształtowaniu efektywnej polityki. Zaangażowanie oznacza słuchanie i uwzględnianie ich postulatów.
Widoczność tematu: Nawet bez samodzielnego ministerstwa, ważne jest, aby temat potrzeb seniorów był nadal obecny w debacie publicznej i medialnej, a działania rządu na ich rzecz były komunikowane w sposób jasny i przejrzysty.
Podsumowując, przeniesienie Ministerstwa ds. Seniorów do większego resortu nie musi automatycznie oznaczać obniżenia priorytetu spraw senioralnych. Jednakże, aby ten priorytet został utrzymany, konieczne jest świadome i aktywne działanie w zakresie zapewnienia odpowiedniego finansowania, kadr, struktur oraz silnego zaangażowania politycznego i społecznego w rozwiązywanie problemów i wspieranie osób starszych.
dr Czesław Ochenduszka
foto PAP Leszek Szymański
